پیش از آشنایی با اویل سپراتور، مایع شکن و پوسته کر، اجازه دهید اندکی بیشتر از سیستم برودتی بدانیم. وظیفه‌ی اصلی سیستم برودتی همانطور که از نام آن بر می‌آید، ایجاد سرما است؛ بنابراین یخچال‌های خانگی، یخچال‌های صنعتی و سیستم هایی تهویه‌ی مطبوع را می‌توان از جمله سیستم‌های برودتی دانست.
سیستم برودتی
سیستم‌های برودتی اجزای گوناگونی دارند، اما شاید بتوان اصلی ترین جز آن را کمپرسور دانست، وظیفه‌ی اصلی کمپرسور فشرده سازی مایع مبرد و تبدیل آن به گاز خنک کننده‌ای است. کمپرسور وظیفه‌ی بسیار مهمی در سیستم‌های برودتی ایفا می‌کند. کندانسور از اجزایی که وظیفه‌ی آن دقیقا نقطه‌ی مقابل کمپرسور است. به عبارت دیگر کندانسور وظیفه‌ی مایع کردن مبرد را بر عهده دارد؛ بنابراین به سادگی می‌توان متوجه شد در سیستم‌های برودتی یک سیکل وجود دارد که تکرار آن تضمین کننده‌ی عملکرد صحیح سیستم است.
در ادامه با اویل سپراتور، مایع شکن و پوسته کر، به عنوان اجزای پرکاربرد و حیاتی یک سیستم برودتی آشنا خواهیم شد.
اویل سپراتور چیست؟
وظیفه‌ی اصلی اویل سپراتور، همانطور که از نام آن بر می‌آید، جداسازی روغن از مبرد گازی است. در واقع اویل سپراتور وظیفه دارد گاز مبردی که از کمپرسور خارج می‌شود را عاری از روغن کند و آن را برای ورود به کندانسور آماده سازد. با توجه به توضیحات ارائه شده، بدیهی است که محل نصب اویل سپراتور جایی میان کمپرسور و کندانسور است.
اویل سپراتور
گاز و روغن با سرعت نسبتا بالا وارد اویل سپراتور می‌شوند و در این مرحله با برخورد به یک پوسته سرعت آن‌ها تا حد زیادی کاهش می‌یابد از آنجایی که چگالی روغن بسیار بیش تر از گاز است. ته نشین می‌شود و گاز عاری از روغن وارد کندانسور می‌شود. روغن باقی مانده در یک مخزن جمع آوری می‌شود و وقتی سطح آن به میزان مشخصی رسید توسط شناور به سمت بالا حرکت کرده و مجددا وارد کمپرسور می‌شود.
مزایای استفاده از اویل سپراتور
استفاده از اویل سپراتور مزایای بسیاری دارد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
1- ورود روغن به اواپراتور، لوله‌ها و کندانسور، بازده سیستم را به طرز قابل توجهی کاهش می‌دهد و ادامه‌ی این روند در طولانی مدت باعث ایجاد اختلال در سیستم تبرید می‌شود. اویل سپراتور مانعی برای این اتفاق است.
2- روغن جمع آوری شده توسط اویل سپراتور دوباره به کمپرسور باز خواهد گشت. این امر موجب روغن کاری قطعات کمپرسور می‌شود و علاوه بر بالا بردن بازده سیستم تبرید، لرزش و صدای اضافی و نامطلوب کمپرسور را تا حد بسیار زیادی کم می‌کند. توجه داشته باشید که اندازه‌ی ورودی اویل سپراتور به کمپرسور اهمیت بسیار زیادی دارد. بهترین حالت وقتی رخ می‌دهد که ورودی آن و درگاه ورودی کمپرسور دقیقا برابر با یکدیگر باشند.
در نهایت ذکر این نکته ضروری است؛ از آنجایی که اویل سپراتور و کمپرسور ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند بهتر است که در نزدیکی کمپرسور قرار گیرد. همچنین برای حفظ عملکرد اویل سپراتور و جلوگیری از اتلاف حرارت باید آن را عایق کرد.
مایع شکن چیست؟
از دیگر اجزای مهم سیستم تبرید می‌توان به مایع شکن اشاره کرد که در کنار اویل سپراتور وظایف بسیار مهمی را بر عهده دارند.
پیش از پرداختن به وظیفه‌ی مایع شکن، اجازه دهید اندکی درباره‌ی اواپراتور صحبت کنیم. مایع مبرد در اواپراتور تا نقطه‌ی جوش گرم می‌شود. این گرما در اصل همان گرمایی است که کندانسور از مبرد گرفته است. مایع شکن یکی از اجزایی است که در عملکرد صحیح اواپراتور و نهایتا کل سیستم تبرید نقش اساسی دارد.
مایع شکن
مایع شکن همان طور که از نام آن بر می‌آید، وظیفه دارد در صورت برگشت مایع از اواپراتور مانع از ورود آن به کمپرسور شود. مایع برگشتی در مایع شکن می‌ماند تا تبخیر شود؛ بنابراین مایع شکن از جمله اجزای رسانا است تا بتواند به سادگی تبادل حرارت کند؛ بنابراین توجه داشته باشید که برعکس دیگر اجزای سیستم تبرید از جمله اویل سپراتور، مایع شکن نیازی به عایق حرارتی ندارد.
توجه داشته باشید اگر مشکل اساسی در اواپراتور وجود داشته باشد و به صورت مداوم مایع را برگرداند، مایع شکن نمی‌تواند به عنوان مانعی جدی تلقی شود و نهایتا مایع وارد کمپرسور خواهد شد.
پوسته کر
در کنار مایع شکن و اویل سپراتور، پوسته کر جز دیگری است که عملکرد صحیح آن تضمین کننده‌ی عملکرد درست یک سیستم تبرید بی نقص است. اما پوسته کر چیست؟
همانطور که پیش تر اشاره کردیم، یک سیستم تبرید با رطوبت بسیار زیادی سروکار دارد که برای عملکرد صحیح این سیستم باید مقدار اضافی این رطوبت و اجزای خارجی دیگر مثل گرد و غبار را گرفت. پوسته کر در واقع فیلتری است که وظیفه اصلی آن گرفتن رطوبت اضافی و عوامل خارجی نظیر گرد و غبار است. پوسته کر ظرفیت مشخصی دارد و پس از مدتی باید تعویض شود.
پوسته کر
برای اینکه وظیفه‌ی پوسته کر را متوجه شوید، اجازه دهید گریزی به یکی دیگر از اجزای سیستم تبرید، بزنیم. رسیور مخزنی است که وظیفه‌ی آن جمع آوری مایع مبرد است که از کندانسور خارج می‌شود. محل قرارگیری پوسته کر دقیقا قبل از رسیور است و بنابراین رطوبت اضافی و مواد خارجی به کمک توری‌های شبکه ای، به همراه مایع مبرد وارد رسیور نخواهد شد.
در این مطلب سعی کردیم شما را با پوسته کر، اویل سپراتور و مایع شکن آشنا کنیم و در کنار آن گریزی به نحوه‌ی کار سیستم تبرید و دیگر اجزای اصلی آن از جمله کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، رسیور و… زدیم. کارکرد درست سیستم‌های برودتی وابسته به عملکرد صحیح هر کدام از این اجزا است، به گونه‌ای که اختلال در کار هر کدام از آن ها، اختلال در کار کل سیستم است.
در نهایت ذکر این نکته ضروری است که با استفاده از قطعات با کیفیت و کنترل مداوم سیستم تبرید می‌توان از عملکرد صحیح آن مطمئن شد و در هزینه‌های گزاف تعمیرات نیز تا حد زیادی صرفه جویی کرد.