مقدمه

امروزه جهت تهویه مطبوع از وسایل سرمایشی و گرمایشی نظیر کولرگازی، اسپلیت، فن کویل و … استفاده می‌نمایند. این نوع سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی بر پایه سیستم سیکل تبریدی عمل می‌کنند و تهویه مطبوع محیط مورد نظر را انجام می‌دهند. سیستم سیکل تبریدی از اجزایی همچون کمپرسور، ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی، کندانسور، سپراتور، اواپراتور و … تشکیل گردیده است. ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی در سیستم‌های تهویه مطبوع وظایفی مانند میزان تزریق مبرد در سیستم، کنترل باز و بسته شدن مسیرهای ورود و خروج هر یک از اجزای سیستم را بر عهده دارند. همچنین کنترل آلات مانند ترموستات، ترنسمیترهای فشار و دما و … در سیستم‌های سیکل تبریدی ایمنی و دقت سیستم را در انجام فرایند‌های آن بالا می‌برند و از آسیب رسیدن به سیستم جلوگیری می‌نمایند.

آشنایی با شیرآلات آمونیاکی

شیرآلات آمونیاکی مناسب سیستم‌های تبریدی آمونیاکی می‌باشند که اساس کار سیستم‌های آمونیاکی با سیستم‌های فریونی متفاوت است. تفاوت عمده سیستم‌های آمونیاکی با سیستم‌های فریونی در نحوه فشرده سازی مبرد است. در سیستم‌های فریونی، مبرد به وسیله یک کمپرسور که می‌تواند از نوع ‌کمپرسور اسکرال باشد فشرده و آماده برای انتقال به واحد کندانسور می‌گردد. در سیستم‌های آمونیاکی جهت فشرده سازی و آماده سازی مبرد آمونیاکی با یک کاتالیزور از پمپ استفاده می‌گردد. شیرآلات آمونیاکی در سیستم‌های برودتی آمونیاکی جهت کنترل میزان مبرد آمونیاک در سیستم و همچنین کنترل باز و بسته شدن ورودی‌های اجزای مختلف سیستم را جهت تهویه مطبوع انجام می‌دهند.

انواع شیرآلات آمونیاکی

شیر انبساط

از این شیر در سیستم تبریدی جهت کنترل فشار مبرد آمونیاکی استفاده می‌گردد. شیر انبساط بین کندانسور و اواپراتور نصب می‌گردد و مبرد فشرده خارج شده از کندانسور را با کاهش فشار به اواپراتور انتقال می‌دهد. شیر انبساط به دو نوع حرارتی و الکترونیکی تقسیم می‌گردد. همچنین شیر‌های انبساط در دو مدل مختلفی که بستگی به نوع مبرد، دمای اواپراتور و کندانسور و ظرفیت سرمایشی دارد، انتخاب و نصب می‌گردند.

شیرهای قطع کننده جریان

این نوع شیر‌ها جهت عبور مبرد استفاده می‌گردد و چنانچه فشار و یا دمای جریان در سیستم افزایش یابد، این نوع شیر جریان را قطع می‌نماید تا آسیبی متوجه سیستم نگردد.

شیرهای کنترل فشار بالا

شیرهای کنترل فشار بالا در سیستم به صورت خودکار عمل می‌نماید و زمانی که دمای محیط مورد نظر پایین می‌باشد، فشار بالای مبرد درون سیستم را کاهش می‌دهد.

شیر یک طرفه کمپرسور

این نوع از والو‌ها از برگشت مبرد به درون کمپرسور در سیستم تبریدی جلوگیری می‌نمایند.

انواع شیرآلات فریونی

‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی از لحاظ عملکرد مانند یکدیگر هستند فقط با توجه به نوع مبردی (فریونی یا آمونیاکی) که در سیستم استفاده می‌گردد به آن‌ها ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی می‌گویند.

نحوه عملکرد ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی

با توجه به اینکه قبلا نیز گفتیم تفاوت عمده سیستم‌های تبریدی فریونی و آمونیاکی به نحوه فشرده سازی مبرد مربوط می‌شود. در سیستم‌های برودتی آمونیاکی، پمپ آمونیاکی یک نوع وسیله مکانیکی است که جهت پمپاژ سیال هد و دبی آن را افزایش می‌دهد و سپس آن را به کندانسور می‌فرستد. پس از انتقال مبرد به کندانسور با سرد شدن آن، مبرد به اواپراتور انتقال می‌یابد. هنگام انتقال مبرد از کندانسور به اواپراتور، لازم است که مبرد فشرده از شیر انبساط عبور نماید تا افت فشار در مبرد صورت گیرد تا در هنگام تماس آن با هوای اطراف در اواپراتور به مایع تبدیل شود و تهویه مطبوع محیط را انجام دهد. هنگامی که مبرد گرمای محیط را دریافت کند به مایع تبدیل می‌شود. در ادامه این مایع توسط پمپ مکش و سپس پمپاژ می‌گردد که قبل از ورود و خروج مبرد به پمپ به وسیله شیر کنترل فشار، فشار مبرد به فشار استاندارد می‌رسد تا از آسیب رسیدن به تجهیزات جلوگیری شود.

در سیستم‌های تبریدی فریونی، مبرد مورد استفاده از فریون می‌باشد. در این نوع سیستم‌های برودتی ابتدا مبرد به وسیله کمپرسور که می‌تواند از نوع ‌کمپرسور اسکرال باشد، فشرده می‌گردد. ‌کمپرسور اسکرال از دو حلزونی ثابت و متحرک، شیر یک طرفه و … تشکیل شده است. شیر یک طرفه در ‌کمپرسور اسکرال به مبرد فشرده شده اجازه بازگشت به داخل کمپرسور را نمی‌دهد. بقیه فرایند تهویه مطبوع به وسیله سیستم تبریدی فریونی مانند سیستم‌های تبریدی آمونیاکی می‌باشد.

 برندهای معتبر خارجی ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی

دانفوس (Danfoss)

شرکت دانفوس یک کمپانی دانمارکی می‌باشد که در زمینه تولید ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی در جهان بسیار مشهور است. این کمپانی با استفاده از متریال اولیه مرغوب و مهندسین متخصص توانسته است محصولاتی مانند ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی دانفوس را تولید و به سراسر جهان عرضه نماید و رضایت مشتریان خود را جلب نماید.

دیگر شرکت‌هایی که ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی را در سراسر جهان با کیفیت مرغوب تولید می‌نمایند در زیر به آن‌ها اشاره شده است:

• هنسن (Hansen)
• پارکر (Parker)
• هرل (Herl )
• فستو ( FESTO)

مزایای استفاده از ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی در سیستم‌های تبریدی

در هنگام انتخاب این شیرآلات به برند و کیفیت آن‌ها دقت نمایید و شیرآلات متناسب با سیستم برودتی مورد نظر را خریداری کنید. چنانچه ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی در سیستم به خوبی کار کنند. سیستم ایمن می‌شود و از آسیب رسیدن به آن جلوگیری به عمل می‌آید. ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی به ندرت خراب می‌شوند ولی باید در فواصل زمانی منظم عملکرد آن‌ها کنترل شود تا از کارکرد درست آن‌ها مطمئن شویم.

نگهداری ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی

در بحث نگهداری از این شیرآلات باید دقت شود که آن‌ها در فواصل زمانی منظم روغن کاری شوند تا از آسیب رسیدن به آن‌ها جلوگیری به عمل آید. همچنین چنانچه از این شیرآلات در سیستم‌های تبریدی یخچالی استفاده می‌گردد باید دقت گردد که این شیرآلات در محیط داخل محفظه یخچال که دمایی زیر صفر دارند قرار نگیرند زیرا در کوتاه مدت به دلیل سرد بودن دمای داخل یخچال ‌شیرآلات آمونیاکی و فریونی آسیب می‌بینند و جهت تعویض و یا تعمیر آن‌ها با مشکل مواجه می‌شوید.